Враќање на заспаниот непријател на демократијата

Автор: Sefer Selimi Jr. за Клуб на политичка дебата (kdpolitik.com)

Народната влада, од луѓето за луѓето – е еден од најпопуларните говори на американскиот претседател Абрахам Линколн, кој на највозвишен начин ја опишува што значи демократска влада со слободни, фер и конкурентни избори. За да го направат вистинскиот избор, граѓаните мора да имаат изобилни и точни информации и преку тоа да одлучат кому да му ја доверат нивната благосостојба.

Aвтор: Сефер Селими јр.

Комуникацијата на оваа информација радикално се менуваше со масивноста на Интернетоттака што традиционалните медиуми постепено го изгубија теренот карши нив.

Конечниот удар дојде со социјалните мрежи преку Интернет, кои ги заменија, скоро целосно, печатените медиуми и сè повеќе ги предизвикуваа телевизиските медиуми. Првично, социјалните медиуми се сметаа како технолошка револуција која и даде големо значење на слободното размислување, ја децентрализираше со тоа што им даде глас на непристапните лица и поттикна нов бран на демократизација, особено во диктаторските земји кои ја потиснуваат слободата на изразување. И сè беше добро сè додека оваа револуција не се врати да ги јаде неговите синови. Заспаниот непријател на демократијата го мириса оваа можност и се врати да ја саботира преку вредностите на самата демократија.

Идеолошкиот судир на Студената Војна меѓу демократијата и комунизмот се одвиваше главно преку индиректни војни меѓу САД и СССР, додека главната битка се водеше преку разузнавачките служби. Ова произведе софистицирани агенции за шпионажа со огромна инвестиција и во пари, технологија, креативност, енергија, време и човечки капитал. Со крајот на Студената војна и триумфот на Западот, се чинеше дека либералната демократија е на вистинскиот пат за целосно да доминира во светските политички системи. Германија се обедини, балтичките држави стана задоволни, Источна Европа беше демократизирана и се создаде нова Европа, обединета Европа додека заедно со диктаторските системи на Советскиот Сојуз беше неутрализиран озлогласениот КГБ, главното оружје користено против демократијата.

Во арсеналот на Активни Мерки за идеолошка субверзија, КГБ ја усоврши Дезинформацијата како клучна алатка за борба против непријателот одвнатре. Дезинформациите имаат за цел да ја променат перцепцијата за реалноста до тој степен што, и покрај изобилството на информации, никој да не може да постигне логичен заклучок. Тоа значи намерно нарушување на информациите, негово објавување и ширење на јавноста со цел да се измамат и манипулираат за одредени политички и идеолошки цели. За разлика од пропагандата, чија цел е да нè убедат да веруваме во одредена идеја, дезинформацијата е сериозен обид да нè измами да веруваме во тоа.

Денес, овој заспан непријател на демократијата е силно вратен во глобалната сцена на политичко-идеолошки судири под ново име: Лажни вести! Руската влада, предводена од претседателот Владимир Путин, поранешен агент на КГБ, вешто ја користи оваа алатка за да ги унапреди своите интереси. Интервенирајќи во изборни кампањи во САД и Европа, но не само, тој ги фаворизира кандидатите кои би биле пријателски настроени кон него или барем ќе бидат штетни за либералните демократии во тие држави. Како резултат, денес имаме пораст на екстремната десница на глобално ниво, при што некомпетентните популисти го минираат делењето на моќта, владеењето на правото и слободата на изразување.

Преку злоупотреба на човечките трагедии, како што се иселувањето од кризни места и поделби по разни основи, специјализираните руски единици, како што е Агенцијата за Истражување на Интернет во Санкт Петербург, произведуваат вести кои имаат за цел да ги продлабочат тие поделби. Користејќи ги националистичките емоционални чувства, страв и омраза, тие наметнуваат јавен наратив кој промовира недоверба, несигурност и ја доведува во прашање способноста на демократските системи да одговорат на овие предизвици.

Но, крајната цел лежи во долгорочното минирање на демократскиот систем на управување. Доколку граѓанинот има потреба од изобилство и точни информации за да го направи вистинскиот избор, со интервенција преку дезинформации, тој има само изобилство, но не и точни информации. Така, граѓаните ќе изгубат целосна доверба во новинарите, политичарите, традиционалните политички партии, институциите, но и во демократскиот управувачки систем. Оваа недоверба ќе им го отвори патот на популистите и екстремистите кои во наративите против политичкото етаблирање можат да ги користат огорченоста и емоциите на граѓаните за да ја фатат власта и на долг рок да нанесат голема штета на демократијата на глобално ниво. Предупредувањата се вознемирувачки, особено усовршување на техниките DeepFake, кои не само што манипулираат со вестите, туку и манипулираат со изгледот и гласот на реалните луѓе.

Владите на демократските држави ја сфатија оваа опасност и голем број од нив преземаат конкретни мерки за борба против овој проблем. Преку регулирање на социјалните медиуми, подигнување на јавната свест, критичко размислување и едукација на медиумите на граѓаните, релевантни социјални чинители бараат да ги спречат, демаскираат и спречуваат кампањите за дезинформација. Сепак, овој проблем е далеку од решавање и веројатно ќе биде предизвик на нашиот век, предизвик што не смееме да го изгубиме по секоја цена заради нашата колективна и индивидуална слобода и благосостојба.